Stowarzyszenia oraz fundacje, chociaż pozostają organizacjami pozarządowymi (inaczej określanymi jako organizacje społeczne czy też pożytku publicznego), są zobligowane do prowadzenia rachunkowości. Obowiązek ten dotyczy także podmiotów, których finansowanie pochodzi jedynie ze składek członkowskich. W jaki sposób prowadzona powinna być księgowość dla fundacji i stowarzyszeń, by była zgodna z obowiązującymi przepisami?
Czym są stowarzyszenia i fundacje?
Zarówno stowarzyszenia rejestrowe, jak i fundacje należą do grupy organizacji pożytku publicznego, które posiadają osobowość prawną. Oba podmioty, chociaż sprawiają wrażenie działających bardzo podobnie, różnią się od siebie kilkoma elementami:
- stowarzyszenie – można określić jako zrzeszenie osób o wspólnym celu, jakim może być chociażby budowa nowego obiektu kulturowego czy parku rekreacyjnego dla mieszkańców osiedla,
- fundacja – również tworzona przez grupę ludzi; organizację tę powołuje fundator, odpowiedzialny jednocześnie za określenie celu działania, na który to przekazuje określoną część swojego majątku; cele fundacji powinny mieć charakter bardziej ogólnospołeczny.
Ustawa o rachunkowości nakłada tak na stowarzyszenia, jak i fundacje obowiązek prowadzenia rachunkowości.
Polityka rachunkowości w NGO
Stowarzyszenia i fundacje, nazywane w skrócie organizacjami NGO (z ang. non-government organization), muszą zgodnie ze wspomnianą ustawą opracować indywidualną politykę rachunkowości. W takim dokumencie konieczne jest wskazanie zasad finansowych organizacji. W ramach polityki podawane są informacje odnoszące się do planu kont czy metody księgowania przyjętej w konkretnym przypadku. Ze względu na stopień złożoności dokumentu tego rodzaju, najlepszym rozwiązaniem jest zwykle zlecenie opracowania go specjaliście księgowości.
Przygotowana polityka rachunkowości podlega następnie analizie ze strony zarządu organizacji pożytku publicznego. Po akceptacji wszystkich przedstawicieli może zostać wprowadzona oficjalnie do użytku. Uwaga! Nie można zapominać o zapisaniu w dokumencie informacji dotyczących osób, które zostają uprawnione do podpisywania dokumentacji rachunkowej i kontrolowania jej.
Prowadzenie rozliczeń księgowych w organizacjach pożytku publicznego
Co do zasady organizacje pożytku publicznego mogą zdecydować się na jeden z dwóch modeli prowadzenia rozliczeń rachunkowych:
- pełną księgowość – to jest prowadzenie rachunkowości w oparciu o ustawę,
- uproszczoną księgowość – prowadzoną z wykorzystaniem zasad ewidencji przychodów i kosztów (ta forma jest dostępna od kilku lat, wcześniej wszystkie OPP obowiązywała księgowość pełna).
Księgowość dla fundacji i stowarzyszeń dotyczy również tych, których przychody przekraczają rocznie 100 tysięcy złotych. Wraz z prowadzeniem pełnej księgowości NGO zobowiązane są do sporządzania ewidencji środków trwałych, a do ich obowiązków należy ponadto składanie sprawozdań finansowych według odrębnego wzoru. Ponieważ organizacje pożytku publicznego mogą do tego korzystać z szeregu zwolnień podatkowych czy uproszczeń w rozliczeniach finansowych, a jednocześnie objęte są zasadami ustawy o rachunkowości, księgowość takich podmiotów określana jest jako skomplikowana i wymagająca ponadprzeciętnej wiedzy rachunkowej. Z tego względu większość fundacji i stowarzyszeń decyduje się na zlecenie tego obowiązku doświadczonym księgowym.
Pewnym ułatwieniem może okazać się prowadzenie księgowości uproszczonej dla OPP, jednak z tego przywileju korzystają jedynie organizacje o mniejszym zasięgu i tym samym niższych przychodach. Organizacja, która jest upoważniona do skorzystania z tej formy może zrezygnować z części skomplikowanych procedur księgowych, a do tego nie jest zobowiązana do corocznego sporządzania sprawozdań finansowych. Nadal jednak, biorąc pod uwagę konieczność rozliczania przychodów z różnych źródeł (na przykład z dotacji czy zbiórek), warto także uproszczoną rachunkowość OPP oddać w ręce specjalisty – tj. https://biuro-ksiegowe-liber.pl/
